Concurrentie- en relatiebeding
Het concurrentiebeding verbiedt de werknemer, na eindigen van de arbeidsovereenkomst, gedurende een bepaalde tijd in dienst te treden bij de concurrenten van de werkgever. Het relatiebeding verbiedt de werknemer na het eindigen van de arbeidsovereenkomst gedurende een bepaalde tijd de relaties (en mogelijk prospects) van de werkgever te benaderen.
Een concurrentie- en/of relatiebeding is in principe niet toegestaan in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, tenzij schriftelijk is onderbouwd waarom juist wel deze werknemer gehouden dient te worden aan een concurrentie- en/of relatiebeding. Een standaard beding in de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd zal daarom het bedrijfsdebiet van de werkgever niet beschermen. Maatwerk is hier de enige oplossing. Een concurrentie- of relatiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd zonder nadere onderbouwing is nietig. Belangrijk daarbij is op te merken dat dit beding niet ineens herleeft als de arbeidsovereenkomst (stilzwijgend) converteert in een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Met andere woorden: eens een nietig beding blijft een nietig beding. Goede reden dus om altijd een nieuwe arbeidsovereenkomst overeen te komen.
In een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd is een concurrentie- en/of relatiebeding wel zonder meer toegestaan. In de rechtspraak zijn richtlijnen gesteld voor een redelijk (en rechtsgeldig) concurrentie- en relatiebeding.
Wellicht ten overvloede, een relatiebeding betekent niet dat de werknemer niet bij de relatie in dienst mag treden. Het betekent dat de relaties niet benaderd mogen worden om te trachten de relatie weg te trekken bij de werkgever.
Ten aanzien van het concurrentiebeding kunnen drie soorten beperkingen worden aangehouden:
- De temporele beperking: een periode van één jaar wordt als redelijk gezien
- De functionele beperking: is het alleen verboden om in dezelfde functie bij een concurrent te gaan werken of is het in het geheel niet toegestaan?
- De geografische beperking: wordt het niet toegestaan bij concurrenten in een bepaalde straal, door heel Nederland/Europa of wereldwijd niet te werken. Hoe specifieker de branche hoe redelijker het kan zijn een grotere geografische beperking aan te houden.
Matiging
Een werknemer kan matiging van het concurrentie- en relatiebeding verzoeken aan de rechter. Om de matiging zo veel mogelijk in te perken is het raadzaam ook in de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd (of desnoods in een addendum) op te nemen waarom het voor de werkgever van belang is dat er een concurrentie- en/of relatiebeding wordt overeengekomen.
Boetebeding
Om het concurrentie- en/of relatiebeding afschrikwekkende werking te laten uitstralen is het raadzaam een boetebeding op te nemen. Bovendien kan door de boete de pijn van de schending van het beding enigszins verzacht worden. Is er geen boetebeding opgenomen, dan kan de werknemer slechts de daadwerkelijk geleden schade verhalen op de werknemer. De daadwerkelijk geleden schade is vaak moeizaam aan te tonen.
Let op: het boetebeding dient aan speciale vereisten te voldoen als het een algemeen boetebeding is dat ziet op alle verbodsbepalingen in de arbeidsovereenkomst. Zo dient opgenomen te worden dat in plaats van de boete de daadwerkelijke schade kan worden gevorderd. Is dit niet juist opgenomen, dan kan dit leiden tot een nietig boetebeding.
